του Χάρη Παυλίδη
Όταν θα αρχίσουν να πιάνουν οι πρώτες ζέστες, το κυβερνητικό δίδυμο των Αδιάφθορων μετά των Ανεξάρτητων Ελλήνων θα συμπληρώνει περίπου 22 μήνες από την υπογραφή του τρίτου Μνημονίου. Τόσοι μήνες θα έχουν περάσει από το καλοκαίρι του 2015. Και σ’ αυτούς τους μήνες, που η μια παγίδα(Catch) διαδέχεται την άλλη και όλες μαζί δημιούργησαν το φιάσκο, η κυβέρνηση “διαπραγματεύεται” αντί να κυβερνά. Εξαιτίας των καθυστερήσεων να κλείσει τη δεύτερη αξιολόγηση- με αποτέλεσμα όταν και αν συμφωνήσει να ξεκινήσει η τρίτη- κατάφεραν το ακατόρθωτο.
Η αβεβαιότητα και η ανασφάλεια επέστρεψαν με εντυπωσιακές επιδόσεις στον τομέα των επενδύσεων, η ύφεση επανέκαμψε παγώνοντας την αγοραστική κίνηση, οι έμμεσοι και οι άμεσοι φόροι πήραν την ανιούσα, οι τραπεζικές καταθέσεις εξανεμίστηκαν, ενώ το “θαύμα” του πρωτογενούς πλεονάσματος οφείλεται αφενός στη φορολογική αφαίμαξη και αφετέρου στην “αποταμίευση” του κράτους με το να μη πληρώνει τις υποχρεώσεις του έναντι των ιδιωτών. Κάτω από αυτά τα δεδομένα ειλικρινά δεν μπορώ να καταλάβω για ποιο λόγο επιχαίρει η κυβέρνηση και αισιοδοξεί ότι θα γυρίσει το παιχνίδι.
Πρώτον: Γιατί όλο αυτό που γίνεται δεν είναι παιχνίδι. Δεύτερον: Ακόμη κι αν υποθέσουμε ότι η κυβέρνηση είναι… Μπαρτσελόνα, οι δανειστές δεν είναι Παρί Σεν Ζερμέν. Και μπορεί ο πρωθυπουργός να δηλώνει οπαδός της Μπαρτσελόνα, σε καμία όμως περίπτωση δεν είναι ο… Μέσι. Πολύ απλά όλους αυτούς τους μήνες, από το καλοκαίρι του 2015 μέχρι τον προσεχή Ιούλιο της εκταμίευσης, το μόνο που κατάφερε η κυβέρνηση ήταν να κάνει καθυστερήσεις θεωρώντας ότι κερδίζοντας χρόνο θα βγάλει το ημίχρονο με τις λιγότερες δυνατές απώλειες. Ακολουθώντας, όμως, την τακτική των “σκληρών διαπραγματεύσεων”, όταν ήρθε η ώρα του(της) δεύτερου(δεύτερης) ημιχρόνου(αξιολόγησης), έπεσε στην παγίδα του “κανονισμού Catch 22”.
Ποιά είναι αυτή η παγίδα; Μα, τι άλλο παρά η υποταγή στην εξουσία και στον παραλογισμό που δεν αφήνουν- σε όσους την απολαυάνουν- κανένα περιθώριο λογικής αντιμετώπισης των προβλημάτων. Όσοι έτυχε να διαβάσουν το λογοτεχνικό αριστούργημα του Τζότζεφ Χέλλερ “Catch- 22”, ή παρακολούθησαν την ομώνυμη κινηματογραφική επιτυχία(1970), θα θυμούνται τη φράση του γιατρού Ντανίκα: “βεβαίως υπάρχει παγίδα: Το Catch- 22! Όποιος θέλει να βγει από τις μάχιμες αποστολές δεν είναι πραγματικά τρελός”.
Με δυο λόγια η υπόθεση αφορά έναν πιλότο βομβαρδιστικού κάπου στη Μεσόγειο, την εποχή της αντεπίθεσης των συμμάχων. Μετά από πολλές επιχειρήσεις προσπαθεί να πάρει απολυτήριο, αλλά μαθαίνει ότι υπάρχει ένας κανονισμός παγίδα (Catch) που δεν του αφήνει κανένα περιθώριο λογικής αντιμετώπισης του θέματός του! Σύμφωνα με τον κανονισμό η ανησυχία κάποιου για την προσωπική του ασφάλεια, μπροστά σε πραγματικούς και άμεσους κινδύνους, ήταν λειτουργία του μυαλού. Αν κάποιος ήταν παρανοϊκός, δεν είχε παρά να το ζητήσει, και μόλις το ζητούσε, θα έπαυε πια να είναι παρανοϊκός και θα έπρεπε να πετάξει σε άλλες αποστολές.
Στην προκειμένη περίπτωση ο Orr, ένας φανταστικός χαρακτήρας πιλότου βομβιστή ο οποίος περιγράφεται ως ιδιόρρυθμος, έχει επανειλημμένα καταρριφθεί αλλά, μέχρι την τελική του πτήση, πάντα καταφέρνει να διασώζεται μαζί με το πλήρωμά του. Στην τελευταία του πτήση, με σκοπό να λιποτακτήσει, σκηνοθετεί την κατάρριψή του στη Μεσόγειο και χάνεται στη θάλασσα. Μόνο στις τελευταίες δέκα σελίδες του μυθιστορήματος ο συγγραφέας αποκαλύπτει ότι η πτώση του Orr ήταν μέρος μιας περίτεχνης (και επιτυχημένης) πλοκής για να αποδράσει.
Είναι προφανές ότι η τραγελαφικότητα και ο σουρεαλισμός αυτής της αντιπολεμικής σάτιρας, τα πρόσωπα και οι καταστάσεις, δεν έχουν σχέση με την πολιτική κωμωδία που εκτυλίσσεται στην Ελλάδα. Άλλωστε οι κυβερνητικοί “πιλότοι” υπερέχουν σε ευρηματικότητα του Orr ώστε να μη χρειάζεται ο κανονισμός “Catch-22” για να πέσουν…
Σ.Σ. Το Catch-22 είναι ένα σατιρικό έργο όπου οι αερομεταφορείς σε μια φανταστική περιοχή της Μεσογείου που ήταν διανοητικά ανίκανοι να πετάξουν μπορούσαν να το αποφύγουν. Σύμφωνα μ’ αυτόν τον κανονισμό, οι πιλότοι που ήταν τρελοί δεν ήταν υποχρεωμένοι να πετάξουν αποστολές, αλλά όποιος ζητούσε να σταματήσει να πετάει, έδειχνε μια ορθολογική ανησυχία για την ασφάλειά του και ήταν επομένως υγιής και μπορούσε να πετάξει. Σημειωτέον ότι το “Catch-22” εισήλθε ως όρος στην αγγλική γλώσσα, ως μια μορφή αστάθειας που δεν μπορεί να λυθεί παίρνοντας την ονομασία “διπλός δεσμός”.