Από τον Άκη Καπράνο
Πέθανε προχθές, απόγευμα Σαββάτου, ο σπουδαίος σκηνοθέτης και σεναριογράφος Bob Rafelson, ένα από τα μεγαλύτερα «κεφάλια» που γέννησε ποτέ η Αμερική – κινηματογραφικά μιλώντας.
Ανάμεσα στους ισχυρούς ανανεωτές των 60s όπως ο Arthur Pen, και στα μεγάλα κεφάλια των mid-70s όπως οι Scorsese, De Palma, Hal Ashby και τα σχετικά, ο Rafelson, με τα “Πέντε εύκολα κομμάτια” του 1970, μετουσίωσε το πνεύμα αμφισβήτησης (και παραίτησης) που “κατάπινε” τις ΗΠΑ πιο ουσιαστικά – αν μου επιτρέπετε – από τον Ντένις Χόπερ του “Easy Rider”, με μια κινηματογραφική γλώσσα που ήταν πραγματικά σπαρακτική στους υπαινιγμούς της. Υπήρξε άνισος, αλλά οι κορυφές του δείχνουν αξεπέραστες ως και σήμερα. Μια τεράστια απώλεια.
Ανιψιός του διάσημου σεναριογράφου και θεατρικού συγγραφέα Samson Raphaelson (συνεργάτη του Ernest Lubitsch και του Hitchcock), ο Rafelson έζησε χωρίς όρια, αλλάζοντας ασταμάτητα δουλειές (με απαιτήσεις): Καβαλάρης σε rodeo, ναύτης σε υπερωκεάνιο, ντράμερ σε συγκρότημα τζαζ κατέληξε να σπουδάσει φιλοσοφία στο πανεπιστήμιο. Ασχολήθηκε με το ραδιόφωνο και τελικά κατέληξε στην τηλεόραση γράφοντας σενάρια. Μαζί με τους φίλους του Bert Schneider και Steve Blauner δημιούργησαν την εταιρεία παραγωγής BBS όπου και “κατασκεύασαν” το γκρουπ The Monkees, την αμερικανική απάντηση στους Beatles, με αφορμή το ομώνυμο τηλεοπτικό σόου.
Το 1968 είναι ο πρώτος σταθμός μιας συνεργασίας που διαρκεί για όλο το διάστημα της καριέρας του: ο Bob Rafeslson έγραψε μαζί με τον Jack Nicholson το σενάριο της ταινίας Head. Σκηνοθετώντας την ο Rafelson κατέγραψε όλη την σουρεαλιστική ατμόσφαιρα, όλη την ποικιλία χρωμάτων, ρυθμών και μουσικών της δεκαετίας του 60. Επίσης λάτρεψε τη νουάρ λογοτεχνία, εστιάζοντας την προσοχή του στις σκοτεινές εκδοχές του αμερικάνικου ονείρου, όπως το κάνει στο συγκλονιστικό «Ο ταχυδρόμος χτυπάει πάντα δυο φορές» του 1981 – με μια ερωτική σκηνή ανάμεσα στους Jack Nicholson και Jessica Lange που κανείς δεν ξέχασε ποτέ.
Ο Rafelson πέθανε προχθές στην ηλικία των 89 ετών. Κανείς δεν θα μπορέσει να συμπληρώσει το κενό του.