Σοβαρές αναταράξεις προκαλεί στο εσωτερικό της ΕΕ, τόσο μεταξύ ηγετών όσο και μεταξύ θεσμών, η επιμονή της κυβέρνησης της Πολωνίας να υπερασπιστεί την απόφαση Ανωτάτου Δικαστηρίου της χώρας πως το εθνικό δίκαιο υπερισχύει του κοινοτικού, κάτι που παραβιάζει κατάφωρα το γράμμα αλλά και το πνεύμα των συνθηκών της Ένωσης.
Μετά από την θυελλώδη συνεδρίαση στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, όπου ο πολωνός πρωθυπουργός εμφανίστηκε αδιάλλακτος, και τις σφοδρές αντιδράσεις που ακολούθησαν από υπουργούς κρατών-μελών, κόμματα του ΕΚ και την πρόεδρο της Κομισιόν, σήμερα η μάχη μεταφέρεται στην Σύνοδο Κορυφής όπου οι ηγέτες θα ασκήσουν νέες πιέσεις στην Πολωνία.
Την ίδια στιγμή όμως εκδηλώνεται και μια κόντρα μεταξύ του ΕΚ και της Κομισιόν.
Νομική προσφυγή ΕΚ κατά Κομισιόν;
Συγκεκριμένα η νομική υπηρεσία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου ενημερώθηκε να ετοιμάσει νομική προσφυγή κατά της Κομισιόν για την «αποτυχία» της τελευταίας να τιμωρήσει χώρες που «παραβιάζουν» το Κράτος Δικαίου. Και φυσικά το καμπανάκι χτυπά πρωτίστως για την Πολωνία.
Σε σχετική ανακοίνωση, το ΕΚ αναφέρει πως η Κομισιόν θα έπρεπε να είχε κάνει χρήση της αρχής αναιρεσιμότητας, του εργαλείου που επιτρέπει στην ΕΕ να αναστείλει τις καταβολή κονδυλίων από τον προϋπολογισμό της Ένωσης προς χώρες που παραβιάζουν τους κανόνες του Κράτους Δικαίου.
Σε δήλωση, λίγες ώρες πριν την Σύνοδο, ο πρόεδρος του Κοινοβουλίου, Ντέιβιντ Σασόλι τόνισε πως: «Τα κράτη μέλη της ΕΕ που παραβιάζουν το Κράτος Δικαίου δεν πρέπει να λαμβάνουν κοινοτικά κονδύλια. Πέρυσι, το Κοινοβούλιο αγωνίστηκε σκληρά για έναν μηχανισμό που να το εξασφαλίζει αυτό. Ωστόσο, μέχρι στιγμής η Κομισιόν ήταν απρόθυμη να το χρησιμοποιήσει». Και πρόσθεσε: “Η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι μια κοινότητα βασισμένη στις αρχές της Δημοκρατίας και του Κράτους Δικαίου. Εάν αυτές απειλούνται σε ένα κράτος μέλος, η ΕΕ πρέπει να δράσει για την προστασία τους”.
Το θέμα των κονδυλίων αναμένεται να χρησιμοποιηθεί ως μοχλός πίεσης προ τον πολωνό εθνολαϊκιστή πρωθυπουργό, Ματέους Μοραβιέσκι και στην Σύνοδο Κορυφής που αρχίσει σήμερα από τους υπόλοιπους ευρωπαίους ηγέτες.
Υπέρ, κατά και «πυροσβέστες»
Ο Γάλλος πρόεδρος και ο Ολλανδός πρωθυπουργός, όπως έχουν καταστήσει σαφές, είναι κάτι παραπάνω από πρόθυμοι να σταματήσουν τις εισφορές των κυβερνήσεών τους σε μετρητά προς στην ΕΕ προς όφελος χωρών που υιοθετούν πολιτικές οι οποίες υπονομεύουν το Κράτος Δικαίου, και παραβιάζουν τα ανθρώπινα δικαιώματα. Η Σουηδία, η Φινλανδία και το Λουξεμβούργο είναι επίσης μεταξύ των χωρών που θέλουν να διευθετηθεί άμεσα και ακόμη και με σκληρές αποφάσεις το θέμα της Πολωνίας.
Ο Πολωνός πρωθυπουργός Ματέους Μοραβιέτσκι φαίνεται πάντως αποφασισμένος να υπερασπιστεί την απόφαση του Ανωτάτου Δικαστήριο και στη Σύνοδο αν και πολωνός διπλωμάτης το βράδυ της Τετάρτης προσπαθούσε να λειάνει το έδαφος υποστηρίζοντας πως το πολωνικό δικαστήριο δεν αμφισβητεί τους νόμους της ΕΕ, αλλά συγκεκριμένες ερμηνείες ορισμένων από αυτούς.
Στο πλευρό της Πολωνίας και του Μοραβιέσκι είναι φυσικά η Ουγγαρία και ο ομοϊδεάτης του πρωθυπουργός, Βίκτορ Όρμπαν ενώ αξίζει να σημειωθεί πως και οι δύο θέλουν να επιστρέψουν εξουσίες της ΕΕ στις εθνικές πρωτεύουσες έχοντας κάνει κατ’ επανάληψη δηλώσεις πως η Κομισιόν έχει υπερβολικές εξουσίες.
Με ενδιαφέρον αναμένονται οι τοποθετήσεις της Γερμανίας, μέσω της Άγκελας Μέρκελ η οποία έχει υπάρξει ιδιαίτερα διαλλακτική προς την Βαρσοβία, υποστηρίζοντας πως σε καμία περίπτωση η χώρα δεν θα πρέπει να απομονωθεί.
Χωρίς πολλές πιθανότητες έναν Polexit
Οι τελευταίες προκλήσεις από την Βαρσοβία με την υπογραφή του κυβερνώντος κόμματος είναι η τελευταία και πιο σοβαρή ίσως πρόκληση σε μια μακρά λίστα προκλήσεων που την έχει βάλει εδώ και πολύ καιρό σε τροχιά σύγκρουσης με τις Βρυξέλλες. Βασικά ζητήματα οι δημοκρατικές αρχές, η ανεξαρτησία της Δικαιοσύνης, η ελευθερία του Τύπου, τα δικαιώματα των γυναικών, των μεταναστών και των ΛΟΑΤΚΙ.
Η Επιτροπή έχει προς το παρόν απαγορεύσει στη Βαρσοβία να χρησιμοποιήσει 57 δισεκατομμύρια ευρώ από κονδύλια έκτακτης ανάγκης για να βοηθήσει την οικονομία της να βγει από την πανδημία. Κινδυνεύει επίσης να χάσει και άλλες οικονομικές ενισχύσεις καθώς και να τις επιβληθούν νέες ποινές από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο.
Βέβαια, η ΕΕ εκτιμάται πως ίσως διστάζει να λάβει σκληρές αποφάσεις καθώς η σύγκρουση με την Πολωνία έρχεται σε μια δύσκολη περίοδο καθώς προσπαθεί ακόμη να αντιμετωπίζει τις συνέπειες από το Brexit.
Αν και τις προηγούμενες εβδομάδες πολλοί αξιωματούχοι έσπευσαν να απειλήσουν ακόμη και με ένα Polexit κάτι τέτοιο αυτή τη στιγμή μοιάζει απίθανο. Αφενός επειδή η ΕΕ δεν αντέχει αυτή τη στιγμή να διαχειριστεί μια ακόμη αποχώρηση αλλά και επειδή, σε αντίθεση με την Βρετανία, η υποστήριξη των Πολωνών στην παραμονή της χώρας στο μπλοκ είναι υψηλή.
Κανάλι Ένα, 90,4fm, Κ.Πρίφτη