Από την Κατερίνα Παπαγεωργίου…
Αναδημοσίευση μετα τον θάνατο του συγγραφέα
Από το μυθιστόρημα του Φίλιπ Κέρ “Η άλλη πλευρά της σιωπής”(εκδ. Κέδρος) παρελαύνουν βρετανοί και σοβιετικοί κατάσκοποι, ( κάποια ανάμεσα τους χρίστηκαν αργότερα ιππότες) αρχηγοί και εκπρόσωποι της Κα Γκε Μπε, του FBI, της CIA, όλοι τους υπαρκτά πρόσωπα.
Έκπληξη δημιουργεί το γεγονός πως τον πρώτο λόγο ανάμεσα τους έχει ο σημαντικός συγγραφέας Σώμερσετ Μομ,από τους πρωταγωνιστές της ιστορίας, που τον συναντάμε μέσα από τις σελίδες του βιβλίου, το 1956 να ζει με απίστευτη πολυτέλεια στην βίλα του “Μόρεσκ” στην Κυανή Ακτή, έτοιμος να πάει στον γάμο του πρίγκιπα Ρενιέ του Μονακό με την Γκρεης Κέλλυ, όπου είναι καλεσμένος, ενω πολύ συχνά και ο ίδιος δέχεται στο σπίτι του διασημότητες ανάμεσα τους ο Τσάρλιν Τσάπλιν και η βασίλισσα της Ισπανίας
Ενας εκβιασμός τον αναγκάζει να απευθυνθεί για βοήθεια στον ντετέκτιβ Μπέρνι Γκούντερ, που είναι ο ήρωας των περισσότερων βιβλίων του Φίλιπ Κερ σε ιστορίες που διαδραματίζονται κυριως στην Γερμανία των χρόνων της ναζιστικής κυριαρχίας και του Β. Παγκοσμίου Πολέμου.Εκείνος όμως τραβάει τα δικά του ζόρια σε σημείο να σκέπτεται μέχρι και την αυτοκτονία.
Οταν ο Σώμερσετ Μομ παραγγέλνει… φόνο!
Γνωρίζουμε τον Σώμερσετ Μομ από τους πιο ακριβοπληρωμένους και δημοφιλείς συγγραφείς μέσα από τα μυθιστορήματα και τα θεατρικά του έργα. Ανάμεσα τους: Ανθρώπινη δουλεία, Στην κόψη του ξυραφιού, Το φεγγάρι και μια πεντάρα, Το Βαμμένο πέπλο, Ο Βρετανός πράκτορας, Διακοπές στο Παρίσι.
Ο Μομ. γεννήθηκε το 1874 στο Παρίσι, η καταγωγή του είναι ιρλανδική. Όταν έχασε στα δέκα του χρόνια τους γονείς του πήγε στην Αγγλία. Το 1903 έγραψε το πρώτο του θεατρικό έργο, ενώ το 1917 βρέθηκε στη Ρωσία ως βρετανός πράκτορας στην βρετανική μυστική υπηρεσία πληροφοριών. Επίσης το 1917 είχε καλύψει τα γεγονότα της Οκτωβριανής επανάστασης ως ρεπόρτερ.
Εννοείται πως οι αναγνώστες που δεν έχουν εντρυφήσει στην ζωή του, ξαφνιάζονται διαβάζοντας στο καινούργιο μυθιστόρημα του Φιλιπ Κερ, πως ο μεγάλος συγγραφέας υπήρξε πράκτορας της βρετανικής μυστικής υπηρεσίας πληροφοριών έχοντας υπ’ ευθύνη του, πράκτορες στη Ρωσία αλλά και στην Ουάσιγκτον!
Πληροφορίες που αναφέρονται με ιδιαίτερα λιτό τρόπο στο βιογραφικό του, πλην όμως στο βιβλίο του Φίλιπ Κερ, συναντάμε έναν ιδιαίτερα ομιλητικό και σκωπτικό Σώμερσετ Μομ.
Τον βλέπουμε λοιπόν να συζητάει για την ζωή του, τον γάμο του, την ομοφυλοφιλία του, (στην Αγγλία του 56 οι ομοφυλόφιλοι “τιμωρούνταν” με δυο χρόνια φυλάκισης!).
Να υπογραμμίζει πως: “είμαι βρετανός κατάσκοπος, όσο καιρό είμαι και συγγραφέας”,
να “παραγγέλνει” μια δολοφονία, “μήπως θα μπορούσες να κανονίσεις να συμβεί ένα ατύχημα στον χερ Χέμπελ; Θέλω να πω, πως θα ήταν εύκολο να τον χτυπήσει ένα αυτοκίνητο η τα φρένα του να είναι πειραγμένα, ώστε να χαλάσουν σε κάποια επικίνδυνη στροφή!”.
Τον συναντάμε να παραδέχεται πως και ο ίδιος έχει σκοτώσει και μάλιστα λάθος άνθρωπο στο παρελθόν: “Φυσικά ακόμα κάνω λάθη. Μια φορά μάλιστα σκότωσα τον λάθος άνθρωπο. Τον περισσότερο καιρό όμως ήξερα τι έκανα”.
Σε πιο …light καταστάσεις ο Μομ αναφέρεται με σχεδόν υπεροπτικό τρόπο σε προσωπικότητες όπως ο Μπόρχες, ο Νίτσε, ο Τέννεσυ Ουίλλιαμς.
Την ίδια ώρα δείχνει την δυσαρέσκεια του για την ολέθρια μεταφορά του βιβλίου του “Βαμμένο Πέπλο” στον κινηματογράφο, ενώ για τον Γκωγκέν, με τον οποίο έχει ασχοληθεί συγγραφικά, υπογραμμίζει: “Αγόρασα την “Εύα” του Γκωγκέν για να μου θυμίζει πόσο άσχημες είναι οι γυναίκες κι ακόμα επειδή έχει εφτά δάκτυλα στο αριστερό της πόδι!”
Εκβιασμός του Σώμερσετ Μομ στην βίλα Μορέσκ
Τον Σώμερσετ Μομ τον συναντάμε στην βίλα του Μόρεσκ το 1956 σε μια δύσκολη στιγμή του καθώς εκβιάζεται από έναν πρώην αξιωματούχο του ναζιστικού κόμματος με μια φωτογραφία, όπου ο ίδιος μαζί με άλλους ομοφυλόφιλους ποζάρουν πλάι σε “αγοράκια” σε ιδιαίτερα άσεμνες στάσεις.Τότε απευθύνεται για βοήθεια στον 60χρονο πλέον ντετέκτιβ Μπέρνι Γκούντερ, ήρωα πολλών μυθιστορημάτων του Φίλιπ Κερ.
Εκείνος μπορεί να έχει επιζήσει από όσα πέρασε υπό το καθεστώς των ναζί σε σοβιετικά στρατόπεδα αιχμαλώτων πολέμου, πλην όμως βρίσκεται στα πρόθυρα αυτοκτονίας καθώς έχει χάσει εξ αιτίας των εχθρών του την γυναίκα που υπεραγαπούσε και που ευτυχισμένη περίμενε να γεννήσει το γιο τους.( η αναφορά στην αγωνιώδη συναισθηματική του ζωή είναι από τα ωριαότερα κεφάλαια του βιβλίου).
Από τον θάνατο της αγαπημένης του και μετά ο Μπέρνι Γκούντερ ζει με ψεύτικο διαβατήριο στην γαλλική Ριβιέρα, ένα μέρος “σαν την κρύα γωνιά της κόλασης”, όπου εργάζεται σ΄ένα ξενοδοχείο ως κονσιέρζ με καθήκοντα που όπως ομολογεί θα μπορούσε να εκτελέσει και στον…ύπνο του, (κλείνει εστιατόρια, ταξί και σκάφη για τους πελάτες του ξενοδοχείοθυ συντονίζει τους αχθοφόρους, διώχνει τις ιερόδουλες). Η μόνη του διαφυγή είναι το μπριτζ και το γκίμλετ( ποτό με τζιν)
Οταν αρνείται να βοηθήσει τον Σώμερσετ Μομ, εκείνος τον εκβιάζει, πως θα αποκαλύψει σε όλους την πραγματική του ταυτότητα. Κάπως έτσι οι δυο άνδρες συνεργάζονται σε μια ιστορία με πολλές ανατροπές, όπου κατα τη γνώμη μου, αν ζούσε ο Σώμερσετ Μομ, δεν θα συμφωνούσε ποτέ με την έκδοση της.
50.000 δολάρια στον ανηψιό για να μη γράψει την βιογραφία του!
Υποθέτω, πως ο συγγραφέας Φίλιπ Κερ, για να έχει σ΄αυτό το τελευταίο βιβλίο του, ως έναν από τους ήρωες του, τον Σώμερσετ Μομ, θα πρέπει να στηρίχθηκε για να τον παρουσιάσει, με τον τρόπο που το κάνει, στην “εξαίρετη” όπως χαρακτηρίζει βιογραφία του Μομ από την Σελίνα Χέιστινγκς. Διαφορετικά, δεν θα χρειαζόταν να την αναφέρει στις “ευχαριστίες” που ακολουθούν μετα το τέλος του μυθιστορήματος. Προσθέτει επίσης πως ο ανιψιός του Σώμερσετ Μομ, ο Ρόμπιν, είχε κάποια στιγμή από έναν αμερικανό εκδότη προσφορά πενήντα χιλιάδων δολαρίων για να γράψει την βιογραφία του θείου του, ο οποίος όμως έσπευσε να του δώσει αυτό το ποσόν με αντάλλαγμα ποτέ να μην κάνει ένα τέτοιο αστείο! Σίγουρα, είχε το δίκιο του, δεν αμφιβάλω πάντως, πως πολλοί απο εκείνους που θα διαβάσουν την “Άλλη πλευρά της σιωπής” θα σπεύσουν στη συνέχεια να εντρυφήσουν στα μυθιστορήματα του Μομ, αυτήν την φορά με άλλο… μάτι!